Tijdens de afgelopen zomers hebben we langere periodes met extreme hitte te maken gehad. Vaak weer gevolgd door extreme regenval. Hoe kunnen we onze tuin zo inrichten dat we beter met deze extremen om kunnen gaan? Hoe maken we onze tuin klimaatproof?
➽ Tegels eruit, groen erin. Je zag deze vast al aankomen, maar ik blijf het herhalen! Vervang zoveel mogelijk tegels voor beplanting zoals bodembedekkers/vaste planten/struiken/bomen. Deze wortels van de verschillende soorten beplanting nemen water op. Daarnaast zorgt een groene tuin voor meer verkoeling tijdens een hete zomer dan bestrating (die houdt juist alleen maar veel warmte vast).
➽ Maak gebruik van één of meerdere bomen (wist je dat een volwassen boom net zoveel kan koelen als 10 airco’s?)
-In de lente wil je misschien nog lekker van het zonnetje genieten, als ze nog niet al te fel is. Kies dan voor een boom die pas halverwege het voorjaar blad krijgt (bijvoorbeeld een honingboom (Styphnolobium),
-Wil je naast schaduw in de zomer ook een mooie herfstkleur kies dan voor de Veldesdoorn (Acer campestre)
-Of probeer eens wat anders en ga voor een fruitboom (bijvoorbeeld een appelboom en kies dan alijd minimaal 2 van één soort, zo krijg je grotere vruchten) die je in diverse maten en vormen kunt aanschaffen.
–Wilde lijsterbes (Sorbus aucuparia) voor vogels (voor voedsel en om te nestelen)
-Heb je een wat kleinere tuin? Kies dan voor een sierappelboom (Malus Red Sentinel) waar je ook het hele jaar van kunt genieten (bloesem in het voorjaar, schaduw in de zomer, sierappeltjes in het najaar die tot aan een strenge vorst blijven hangen, daarna trekt het veel vogels aan die dol zijn op deze sierappeltjes)
➽ Naast schaduw zorgen bomen ook voor het verdampen van vocht, wat zorgt voor koele lucht laag bij de grond en bomen en beplanting verdampen water via de bladeren en koelen daarmee de omgeving
➽ Ook met klimplanten kun je schaduw creeren, bijvoorbeeld door gebruik te maken van blauweregen (Wisteria), Clematis of een druifsoort.
➽ Zorg voor vergroening bij een muur of schutting (of beter nog; vervang een schutting voor volledige vergroening in de vorm van een haag). Maak geen gebruik van kale schuttingen want die reflecteren ook nog eens veel warmte waardoor het tijdens een hittegolf nog warmer zal worden in de tuin.
➽ Vang regenwater op om tijdens extreme droogte de tuin te voorzien van water (en verkoeling). Let hierbij op dat als je planten water wilt geven dat je dit heel vroeg in de ochtend of laat in de avond doet (en niet tijdens felle zon, dan kunnen de planten verbranden). Geef liever één keer in de week flink wat water, dan af en toe een beetje.
➽ Gras herstelt snel, dit kun je prima geel laten worden (en na een flinke regenbui zal deze alweer snel groen worden).
➽ Kies passende planten en zorg dat ze op de juiste plek staan. Houdt hierbij rekening met de grondsoort en de juiste plek voor de beplanting (geen schaduwplanten in de volle zon). Bij beginnende tuinliefhebbers die een complete tuin willen aanpakken raad ik altijd aan om hulp in te schakelen van bijvoorbeeld een tuinontwerper om te voorkomen dat veel planten verloren gaan doordat ze ongeschikt zijn voor de grondsoort of op een verkeerde plek zijn geplant.
➽Kies bij de aanschaf van planten ook eens voor planten die wel tegen wat zon kunnen. Zo zijn er planten met zilvergrijs behaard blad, bijvoorbeeld ezelsoor (Stachys byzantina), waarbij dit zilvergrijs behaard blad als een soort van zonnebrand functioneert.
➽ Kies voor inheemse beplanting (beplanting die van oorsprong voorkomt in ons land) omdat deze een langere levensduur hebben, aangepast zijn aan ons klimaat en beter bestand zijn tegen plaatselijke ziekten en (insecten)plagen.
➽ Plant in de herfst en niet tijdens een hittegolf. In de herfst is de grond nog redelijk warm, vaak valt er iets meer regen (dan in de zomer) en omdat de zon lager staat, is de verdamping minder groot. De bodem is dus bijna altijd vochtig en dit is weer fijn voor de wortels van de planten en de groei.
➽ Zorg voor hoogteverschillen in de tuin. De borders die iets lager liggen (dit worden ook wel buienborders genoemd) kun je voorzien van planten die goed tegen water kunnen zoals Moerrasspirea, Koninginnekruid en Scharnierbloem.
➽ Ben je dat gele gazon in de zomer nu écht zat? Gebruik dan een gedeelte van het gras om er een vrolijke bloemenweide van te maken (kies voor biologische zaden, bijvoorbeeld via De Cruydthoeck)
➽ Leg een groen dak aan; dit houdt water vast waardoor je het riool minder belast. Daarnaast kan het een isolerende en geluiddempende functie hebben.
➽ Zorg voor beplanting in verschillende lagen (bijvoorbeeld bodembedekker, struiken en bomen). Al die verschillende lagen zorgen voor verdamping waarbij ze water afgeven en zo de lucht koeler maken. Hoe meer lagen, hoe meer verkoeling. En als bonus nemen de verschillende lagen beplanting ook nog eens CO2 op.
➽ Kies voor een pad van houtsnippers of grind in plaats van bestrating. Houtsnippers of grind laten namelijk beter water door dan tegels.(gebruik GEEN worteldoek onder de houtsnippers of grind, dan kan het water namelijk alsnog niet goed weg én dit is heel slecht voor de bodem)
➽ Wil je de huidige bestrating graag behouden? Laat dan om de zoveel tegels (of tussen elke tegel) ruimte over voor bodembedekkers zoals; kruiptijm of loopkamille.
➽ Leg een wadi of vijver aan, waarbij een gedeelte onder het terras doorloopt voor de ultieme verkoeling
➽ Compost; november/december is een goede tijd om compost over de tuin (borders) of moestuin te strooien. Onder andere wormen zorgen ervoor dat de compost wordt vermengd met de toplaag van de bodem en daarnaast graven deze wormen (en andere bodemdieren) ook gangen, waardoor het overtollige water beter weg kan. Daarnaast koelt het de bodem/bovenste laag.
➽ Laat afgevallen blad liggen in de borders, deze creëren een goed vochtgehalte én zorgen ervoor dat de bodem niet uitdroogt (een uitgedroogde bodem kan niet goed genoeg water vasthouden)
Om de bodem te bedekken totdat deze helemaal begroeid is kun je ook gebruik maken van snoeiafval, gemaaid gras of houtsnippers.
➽Voorkom dus uitdroging van de bodem (bijvoorbeeld met beplanting, compost of beschermlaagje van snoeiafval). Een kale bodem kan minder of geen water verdampen. Een kale bodem droogt sneller uit en verliest door de dikke/harde bovenlaag zijn functie om (veel) water op te nemen (als na een hittegolf de bodem compleet is uitgedroogd en er hevige regenbuien plaatsvinden kan het water dus niet goed opgenomen worden door de bodem met als gevolg -> straten/tuinen die blank staan)
➽Laat de bodem zoveel mogelijk met rust. Door spitten en schoffelen zorg je voor verdamping waardoor de bodem uitdroogt (en dus het water niet goed kan opnemen)
➽Maak buurtbewoners bewust van de gevolgen van hittestress en het belang van regenwateropvang ga samen aan de slag bij het vergroenen van de tuinen/buurt.
